Μόμο – Μια προσωπική Ιστορία
Στη Μικρή Σκηνή τους Εθνικού Θεάτρου

O χρόνος είναι δωρεάν αλλά είναι ανεκτίμητος. Δε σου ανήκει αλλά μπορείς να το χρησιμοποιήσεις. Δε μπορείς να τον αποταμιεύσεις, αλλά μπορείς να τον ξοδέψεις. Και από την στιγμή που τον χάσεις, δε μπορείς να τον πάρεις πίσω – Harvey Mackey

Αρκεί μόνο ένα σου βήμα μέσα στο κτίριο του Εθνικού Θεάτρου που από το 1891 κοσμεί το δρόμο της Αγίου Κωνσταντίνου για να συγκινηθείς και να δεις μέσα σε μια στιγμή, να ξεδιπλώνεται μπροστά στα μάτια σου ολόκληρη η εντυπωσιακή διαδρομή του. Στην είσοδό του, εκεί στον πρώτο διάδρομο λίγο πριν την πλατεία, έρχεσαι αντιμέτωπος με το παρελθόν της ελληνικής τέχνης του Θεάτρου και νιώθεις αμέσως καλοδεχούμενος: ο Αιμίλιος Βεάκης, η Ελένη Παπαδάκη, ο Γρηγόριος Ξενόπουλος, ο Αλέξης Μινωτής και η Μαίρη Αρώνη σε καλωσορίζουν στον σπίτι τους.

Ένα σπίτι που εδώ και έναν ολόκληρο αιώνα αφυπνίζει, εμπνέει, κινητοποιεί, δημιουργεί γέφυρες ανάμεσα στο παρελθόν, το παρόν και το μέλλον αλλά και ψυχαγωγεί το θεατρόφιλο ελληνικό κοινό.

Και ακολουθείς τις ενδείξεις για να βρεις τη θέση σου, ανοίγει η πόρτα και μην έχοντας καμία απολύτως εικόνα για το τι σε περιμένει νιώθεις άναυδος και σιωπάς θαυμάζοντας αυτό που αντικρίζεις: τα κόκκινα βελούδινα καθίσματα μπροστά στην Πλατεία, τα περίτεχνα θεωρεία, ο αστραφτερός πολυέλαιος και μία σκηνή λίγο πιο πάνω από τη ζωντανή ορχήστρα, λίγο πιο πάνω από τους θεατές εκεί όπου συντελείται αυτό το θαύμα της υποκριτικής σε υποδέχονται για μία ακόμη φορά και νιώθεις μικρός μπροστά στο βάρος της Τέχνης, του πολιτισμού.

Οι ταξιθέτριες γλυκές και ευγενικές σου δείχνουν τη θέση σου και η παράσταση ξεκινάει.

ΜΟΜΟ – ΜΕ ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ

Στα ερείπια ενός παλιoύ Θεάτρου, σε μία φτωχική γειτονιά έξω από μία μεγάλη πόλη οι άνθρωποι ζουν αγαπημένοι, ενωμένοι, φροντίζοντας ο ένας τον άλλον. Μια μέρα ανακαλύπτουν ότι στα χαλάσματα του Θεάτρου ένα παιδί με ένα παράξενο όνομα: η Μόμο. Καθώς δε γνωρίζει αν έχει σπίτι, μήτε που βρίσκονται οι γονείς της, οι κάτοικοι της γειτονιάς αποφασίζουν να τη βοηθήσουν και με τον καιρό αναπτύσσεται μία υπέροχη φιλία ανάμεσά τους. Οι κάτοικοι την χρειάζονται και την αγαπούν γιατί αμέσως διαπιστώνουν ότι έχει ένα μοναδικό χάρισμα: ήταν καταπληκτική ακροάτρια.

Η Μόμο αγαπούσε όλους τους κατοίκους αλλά μια ιδιαίτερη θέση στην καρδιά της είχαν ο Τζίτζη που λάτρευε τις ιστορίες και ο Μπέπο ο οδοκαθαριστής.
Σύντομα την ηρεμία της γειτονιάς θα διαταράξουν οι Γκρίζοι Κύριοι που ξαφνικά εμφανίζονται με απειλητικές διαθέσεις. Θέλουν να κλέψουν τον χρόνο των ανθρώπων υποσχόμενοι ότι τον αποταμιεύουν ενώ ουσιαστικά τον χρησιμοποιούν για να επιβιώσουν – είναι το οξυγόνο τους.

Με τον καιρό οι άνθρωποι, πιεσμένοι από την ανάγκη της «αποταμίευσης» του χρόνου, τρέχουν ασταμάτητα, δουλεύουν χωρίς διάλειμμα, απομακρύνονται ο ένας από τον άλλον, γίνονται νευρικοί και μοιάζουν σα να πάσχουν από μία κολλητική ασθένεια. Η μόνη που φαίνεται να έχει γλιτώσει είναι η Μόμο – αυτό αποκαλύπτεται σε μία κορυφαία σκηνή όπου οι Γκρίζοι Λύκοι προσπαθούν να την «εξαγοράσουν» προσφέροντάς της υπέροχα παιχνίδια που κάθε παιδί θα ήθελε να έχει.

Όμως η Μόμο θα ανακαλύψει το μυστικό των Γκρίζων Λύκων και τότε θα ξεκινήσει με μία μεγάλη καταδίωξη. Με τη βοήθεια μίας χελώνας, της Κασσιόπειας θα γλιτώσει και θα εκείνη θα την οδηγήσει στον Μαστρο-Ώρα που κατοικεί στο Σπίτι του Πουθενά, στην πηγή του χρόνου που δεν είναι άλλη από την ίδια μας την καρδιά. Μαζί θα καταστρώσουν ένα σχέδιο για να αφανίσουν τους Γκρίζους Κύριους και να επιστρέψουν στους ανθρώπους την χαρά.

Μια ιστορία πάντα επίκαιρη που μας αφορά όλους άμεσα, μικρούς και μεγάλους. Μια ιστορία που σε κάνει να αναρωτιέσαι για το πώς διαχειρίζεσαι τον χρόνο σου, σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής σου, πόσο απολαμβάνεις τον χρόνο σου και πως τον βιώνεις. Όχι μόνο στη δουλειά, στο σπίτι, στην οικογένεια, με τα παιδιά σου ή με τους φίλους σου αλλά και με τον ίδιο τον εαυτό σου. Πόσο αληθινός και συνεπής είσαι με τα όνειρά σου, μικρά ή μεγάλα.

Γιατί η Μόμο είναι ο μόνος άνθρωπος που δεν κολλάει αυτή την “χρονοφοβική” ασθένεια; Γιατί είναι η μόνη που αντιλαμβάνεται το μυστικό των Γκρίζων Ανθρώπων; Είναι μόνο επειδή είναι παιδί; Όχι φυσικά γιατί και άλλα παιδιά «αρρώστησαν» κολλημένα πίσω από οθόνες και ηλεκτρονικά παιχνίδια.

Η Μόμο σώθηκε γιατί ήταν η μόνη που δεν αποταμίευε το χρόνο. Ήταν η μόνη που τον ζούσε απόλυτα και ολοκληρωτικά, δίνοντας προσοχή, σημασία και φροντίδα σε όλες τις στιγμές της. Ήξερε να ακούει, να ακούει προσεκτικά και να νοιάζεται αληθινά δίχως να βιάζεται και να τρέχει. «Βήμα, ανάσα, σκουπισιά» όπως έλεγε και ο αγαπημένος της φίλος.

Η Μόμο όπως άλλωστε και κάθε ελεύθερος από τις κοινωνικές επιβολές άνθρωπος, νιώθει το βιολογικό του ρυθμό, το ρυθμό της φύσης και του σύμπαντος, δεν σπρώχνει τα γεγονότα, δεν τα εξαναγκάζει. Ανακαλύπτει το ρυθμό του, βρίσκει το σημείο ισορροπίας τους και προχωράει στιγμή τη στιγμή, μέρα τα μέρα, λεπτό το λεπτό. Γιατί όπως θα δηλώσει επιτυχημένα ο Μαστρο Ώρας: ο χρόνος που δεν αντιλαμβανόμαστε με την καρδιά πάει χαμένος.

Ο χώρος δράσης, ένα περιστρεφόμενο σκηνικό από μεταλλικές κατασκευές που αλλάζει χρώμα και μορφή ανάλογα με τη σκηνή. Εκεί αποτυπώνονται οι ποικιλίες του χρόνου, οι χρονικές διακυμάνσεις αλλά και οι τόποι και χώροι. Οι φωτισμοί αλλά και τα video που προβάλλονται πάνω στην μεταλλική κατασκευή διαθέτουν σύγχρονη οπτική έτσι ακριβώς όπως θα ήθελε κανείς από μια παράσταση υψηλών προδιαγραφών.

Ο αφηγητής και η ζωντανή μουσική συμπληρώνουν και ενισχύουν τη δραματουργία με κορυφαία σκηνή εκείνη της καταδίωξης της Μόμο από τους Γκρίζους Λύκους με την αγωνία να κορυφώνεται.

Τα κοστούμια ειδικά εκείνα των Γκρίζων Λύκων και Κυρίων με φουτουριστικά στοιχεία και σχεδίαση με στοιχεία αυστηρά, κάπως σκληρά με μία ποπ ματιά μοιάζουν με τρίγωνα που περικλείουν και αιχμαλωτίζουν τα σώματα, προσθέτουν μία ακόμη πινελιά αριστοτεχνίας σε αυτή την υπέροχη στιγμή της θεατρικής Τέχνης.

Το βιβλίο- ορόσημο του Έντε, Μόμο είναι ένα εύστοχο, αλλοιγορικό παραμυθι που πρωτοκυκλοφόρησε στη Γερμανία το 1973, μεταφράστηκε σε περισσότερες από 40 γλώσσες και χαρακτηρίστηκε από κριτικούς αλλά και φιλοσόφους ως «ένα από τα σημαντικότερα βιβλία του 20ού αιώνα». Το 1974 κέρδισε το Γερμανικό Βραβείο Παιδικής Λογοτεχνίας ενώ το 1986 μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο.

Ο Μίχαελ Έντε αρρώστησε και πέθανε το 1995 και όπως και ο πατέρας του πίστευε ότι «υπάρχει χωρίς αμφιβολία ένας άλλος κόσμος, ίσως και περισσότεροι κόσμοι, που δεν μπορούμε να τους νιώσουμε με τις αισθήσεις μα αλλά είναι το ίδιο αληθινοί όσο αυτός ο κόσμος».

Βγήκαμε μαγεμένες από την παράσταση. Κατευθυνθήκαμε προς το parking, μπήκαμε στο αυτοκίνητό μας και ξεκινήσαμε για το σπίτι. Ήταν Σάββατο βράδυ, η πόλη όμορφα φωτισμένη και ο δρόμοι να σφύζουν από ζωή. Την κοιτάω και την ρωτάω

– Θέλεις να πάμε από το σύντομο δρόμο ή από τον άλλο που είναι πιο μακριά αλλά είναι πιο όμορφη η διαδρομή;
– Εννοείται από τον άλλο, εκείνο τον ωραίο. Θέλω να το απολαύσω λίγο ακόμα που είμαι μόνη εδώ μαζί σου…..

Περπάτα Αργά (στίχοι από την παράσταση)
Περπάτα αργά να φτάσεις γρήγορα
Περπάτα αργά να φτάσεις γρήγορα
Κι όταν όλοι αρχίζουνε να τρέχουνε,
Εσύ να ξεκινάς το ρυθμό.

ΣΥΝΕΤΕΛΕΣΤΕΣ

Μετάφραση: Κίρα Σίνου
Σκηνοθεσία-Μουσική: Ελένη Ευθυμίου
Διασκευή-Δραματουργία: Σοφία Ευτυχιάδου
Σκηνικά: Ζωή Μολυβδά Φαμέλη
Κοστούμια: Λουκία Χουλιάρα
Κίνηση: Βιττόρια Κότσαλου
Σχεδιασμός Φωτισμών: Σάκης Μπιρμπίλης
Μουσική διδασκαλία: Μελίνα Παιονίδου
Ηχητικός σχεδιασμός: Οδυσσέας Γκάλλιος
Σχεδιασμός-Εικαστική επιμέλεια Βίντεο: Λεωνίδας Γιαννακόπουλος
Μοντάζ-Κινηματογράφιση Βίντεο: Δημήτρης Ζάχος
Βοηθός Σκηνοθέτη: Μαριάνθη Γραμματικού
Βοηθός Σκηνογράφου: Διδώ Γκόγκου
Αρχιτεκτονική εποπτεία: Ιωάννα Κωνσταντινίδη
Βοηθός Ενδυματολόγου: Σάλυ Αλάραμπι
Διανομή
Ειρήνη Αμανατιάδου, Βαγγέλης Αμπατζής, Αλέξανδρος Βαμβούκος, Γιώργος Δικαίος, Νατάσσα Εξηνταβελόνη, Γιώργος Ζυγούρης, Βαγγέλης Θάνος, Θέμης Θεοχάρογλου, Αλέξανδρος Κασαρτζής, Σπύρος Κυριαζόπουλος, Τζένη Παρασκευαΐδου, Κλέαρχος Παπαγεωργίου, Διονύσης Πίφεας, Νάνσυ Σιδέρη, Στέλλα Ψαρουδάκη
Φωτογράφος παράστασης: Ελίνα Γιουνανλή

Το άρθρο αυτό παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο ελculture

Το Ταξίδι - Στην εφηβική σκηνή του Μικρού Εθνικού Θεάτρου Ο Σιμιγδαλένιος στο Εθνικό Θέατρο «Χίλιες και μία ιστορίες» στο Μικρό Εθνικό: Ένα μωσαϊκό ανατολής και δύσης με μια ποπ και λαϊκή διάθεση Η Τραμπάλα του Στιούαρτ Μέλτον στο Μικρό Εθνικό Θέατρο - Είδαμε και γράφουμε