Γράφει η Αμαλία Μουστάκη

To 1978, o Δημήτρης Ποταμίτης διασκευάζει και ανεβάζει με μουσική του νέου τότε συνθέτη, Γιάννη Ζουγανέλη, τέσσερις κωμωδίες του Αριστοφάνη (Ειρήνη, Αχαρνής, Πλούτος και Όρνιθες) στο θέατρο Έρευνας.

Πρόκειται για μια παράσταση – σταθμό στην εξέλιξη του παιδικού θεάτρου στη χώρα μας και η οποία ακόμη μνημονεύεται όχι μόνο για τις καινοτομίες που εισήγαγε στο είδος ο εμπνευστής της, αλλά και γιατί αποτέλεσε την πρώτη επαφή με το μαγικό κόσμο του θεάτρου πόλλων από εμάς που σήμερα συνοδεύουμε τα δικά μας παιδιά σε παραστάσεις.

Έκτοτε, η διασκευή του Ποταμίτη παρουσιάστηκε σε πάνω από 12 χώρες, ενώ διδάσκεται και στο Ανθολόγιο Λογοτεχνικών Κειμένων της Ε’ και ΣΤ’ Δημοτικού. Πίσω στο σήμερα, τη σκυτάλη παίρνει η Νανά Νικολάου, η οποία σκηνοθετεί φέτος τις “Ιστορίες του παππού Αριστοφάνη” για το θέατρο Ελληνικός Κόσμος. Συνεχίζοντας την παράδοση των θεαμάτων μεγάλης κλίμακας, στα οποία μας έχει συνηθίσει , το Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού, ανεβάζει στη σκηνή ένα “πλούσιο”, με φιλοδοξίες υπερπαραγωγής, θέαμα, με πολλά σκηνικά, εντυπωσιακά κοστούμια, video art εφαρμογές και πολυμελή θίασο (11 ηθοποιοί).

Στο πρώτο μέρος παρακολουθούμε τα “αντιπολεμικά” Ειρήνη και Αχαρνής. Στο πρώτο, ο ειρηνόφιλος Τρυγαίος (Νίκος Ορφανός) ανεβαίνει στο “ιπτάμενο” σκαθάρι του και προσπαθεί να απελευθερώσει την Ειρήνη από τη φυλακή όπου την έχει βάλει ο Πόλεμος (ανέμπνευστα μεταμφιεσμένος σε Γερμανό αξιωματικό του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου), ενώ στο δεύτερο, ο vegetarian (!) Δικαιόπολις (Μέμος Μπεγνής), που αντιπροσωπεύει τη μακαριότητα της ζωής συγκρούεται με τον πολεμοχαρή στρατηγό Λάμαχο (οι παραλληλισμοί με το ναζισμό συνεχίζονται, αφού εδώ το κοστούμι του ρόλου παραπέμπει σε σύγχρονο νεοναζί).

Μετά το απαραίτητο διάλειμμα, σειρά έχουν ο Πλούτος, ο οποίος σκηνοθετείται πιο “μινιμαλιστικά” από τα υπόλοιπα τρία έργα, και οι Όρνιθες, όπου οι τόνοι ανεβαίνουν, η Αηδόνα παραπέμπει μάλλον σε πλουμιστό παγόνι (αν όχι σε drag queen), ενώ δε λείπουν τα φωτορυθμικά, η δυνατή μουσική, οι καπνοί από τις κουίντες. Γιατί αν δε θυμίζει disco party το φινάλε μιας υπερπαραγωγής, τότε τι;

Γενικώς, πρόκειται για μία ακριβή παραγωγή που δεν κρύβει τις προθέσεις της και κάνει όλες τις αναγκαίες, για να αρέσει στο μαζικό κοινό, εκπτώσεις. Videowall με παιδάκια-θύματα πολέμων, αναφορές σε mainstream θεάματα όπως το master chef, νεολογισμοί (όπως το απαράδεκτο “Έλα Ερμή στον τόπο σου”), μέχρι και τις τρομακτικές δίδυμες της Λάμψης του Στίβεν Κινγκ εντόπισα σε κάποια σκηνή. Το πετυχαίνει; αν κρίνω από τον ενθουσιασμό των πιτσιρικάδων όταν έβγαιναν από την αίθουσα, ασφαλώς.

Όμως, και ενώ ως έναν βαθμό είναι θεμιτό να δανείζεται το παιδικό θέατρο στοιχεία από τη λαϊκή παράδοση, τον Καραγκιόζη, το τσίρκο, ακόμη κι από τα κόμικς ή το μιούζικαλ, οι σύγχρονες Ιστορίες του Παππού Αριστοφάνη, σε αντίθεση με το όραμα του αρχικού εμπνευστή τους, δεν καταφέρνουν να εκμεταλλευτούν το γκαγκ, το γελοίο, την παραμόρφωση, τον θεατρικό πριμιτιβισμό εν γένει, για να εκλαϊκεύσουν και να καταγγείλουν, παρά μόνο για να διακωμωδήσουν και να κερδίσουν το χειροκρότημα.

Στοιχεία της παράστασης:

Απόδοση κειμένου – σκηνοθεσία: Νανά Νικολάου
Μουσική: Γιάννης Ζουγανέλης
Σκηνικά – κοστούμια: Μανόλης Παντελιδάκης
Χορογραφίες: Αρετή Μώκαλη
Video art: Αντώνης Δελαπόρτας
Βοηθός σκηνοθέτη: Μαργαρίτα Σολδάτου

Παραγωγή: Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού, Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος» Πειραιώς 254, Ταύρος

Το αγόρι με τα μπλε μαλλιά - Είδαμε και γράφουμε Η Ωραια Κοιμωμενη² - Eίδαμε και γελάσαμε! Έμη Σύνη - Μίλα και Σουτ Η Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων - Είδαμε