Ας μιλήσουμε για το Ολοκαύτωμα. Έρικα

Ας μιλήσουμε για το Ολοκαύτωμα. Ποιος άραγε δε γνωρίζει τι συνέβη εκείνους τους μαύρους χειμώνες του 1942 μέχρι το 1945; Εκείνη την μαύρη περίοδο που εκείνοι οι «άχρηστοι άνθρωποι» κατά τη Ναζιστική σκέψη δεν άξιζαν τη ζωή οδηγήθηκαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης ώστε να δοθεί η «τελική λύση».

Ποιος άραγε δεν άκουσε, ή δεν διάβασε για αυτό το μαύρο κυριολεκτικά Ολοκαύτωμα. Είναι η ιστορία του τόπου μας, του τόπου τους, της ανθρωπότητας ολάκερης. Γιατί τότε 9-11 εκατομμύρια άνθρωποι, Εβραίοι, Ρομά, Κομμουνιστές, Ομοφυλόφιλοι, ανάπηροι, θυσιάστηκαν στο όνομα της ανώτερης Φυλής. Και αυτό δεν αποτελεί κεφάλαια μόνο της ιστορίας σε μία τοπικιστική κοινωνία αλλά μας αφορά όλους – πρόκειται για την μεγαλύτερη κτηνωδία που έλαβε ποτέ χώρα σε ετούτο εδώ τον πλανήτη.

Ας μιλήσουμε για το Ολοκαύτωμα. Έρικα

«Γεννήθηκα κάποια στιγμή το 1944. Δεν ξέρω πότε είναι τα γενέθλιά μου. Δεν ξέρω τι όνομα μου έδωσαν. Δεν ξέρω σε ποια πόλη γεννήθηκα, ούτε σε ποια χώρα. Δεν ξέρω αν είχα αδέλφια. Το μόνο που ξέρω είναι πως ήμουν μωρό, λίγων μηνών, όταν σώθηκα από το Ολοκαύτωμα».

Ένα βρέφος, λίγων μόλις μηνών, φασκιωμένο μέσα σε μια ζεστή κουβέρτα, πετάγεται από το τρένο, και προσγειώνεται ολομόναχο πια, στο παχύ γρασίδι.

Αρχίζω να της διαβάζω ένα βράδυ. Το σοκ της ήταν μεγάλο. Δεν είχε αρχικά αντιληφθεί για τι πρόκειται.
– Μα πως είναι δυνατόν μαμά, μία μητέρα να πετάει το παιδί της από το βαγόνι ενός τρένου; Πόσο κακία είχε μέσα της
– Το πέταξε για να το σώσει αγάπη μου. Το πέταξε μήπως και του δοθεί μία δεύτερη ευκαιρία στη ζωή. Γιατί η μάνα του έχει πια καταλάβει πως το βαγόνι στο οποίο βρίσκεται στοιβαγμένη μαζί με δεκάδες άλλους ανθρώπους θα την οδηγήσει σε κάποιο στρατόπεδο συγκέντρωσης

Το μωρό αυτό, το πήρε στα χέρια της μία άλλη μάνα που το αγκάλιασε και το μεγάλωσε σα να ήταν δικό της παιδί. Το βάφτισε και της έδωσε το όνομα Έρικα, η οποία μεγάλωσε, ερωτεύθηκε έναν θαυμάσιο άνδρα, που όπως εκείνη λέει, της έδιωξε τη λύπη από μέσα της, και γέννησε η ίδια ζωή.

Η Ruth Vander Zee συναντά τυχαία το 1995 στο Ρότενμπουργκ της Γερμανίας την Έρικα, η οποία της αφηγείται την πραγματική ιστορία της οικογένειας της, καθώς η ίδια ήταν η μόνη που επέζησε από το Ολοκαύτωμα της 27ης Ιανουαρίου 1944. Εκείνη στη συνέχεια τολμά να αποτυπώσει την αφήγηση της Ερικα σε ένα βιβλίο όχι για ενηλίκους μα για παιδιά: το «Ερικα», με τη συμβολή του Roberto Innocenti στην καταπληκτική εικονογράφηση.

Κείμενο και εικονογράφηση

Οι εικόνες μοιάζουν επεξεργασμένες φωτογραφίες και περιγράφουν την ιστορία χωρίς φλυαρία. Μια κατάθεση ενός μάρτυρα, ένα φωτογραφικό ντοκουμέντο με τις εικόνες να είναι ασπρόμαυρες για να αφηγηθούν το τρομερό παρελθόν και να χρωματίζονται όταν μας επιστρέφουν πάλι στο παρόν.

Το κείμενο με αραιή γραφή μοιάζει  να έχει γραφτεί στη γραφομηχανή, και κάθε πάτημα του πλήκτρου της μηχανής, φέρνει στο φως τη διάσωση του ίδιου του μάρτυρα που σώθηκε από το βέβαιο θάνατο και θέλει να ακουστεί η μαρτυρία του για την κτηνωδία και την τρέλα ενός πολέμου που οδήγησε στην απόφαση να εξοντωθεί ένας ολόκληρος λαός, λόγω της εθνικής τους ταυτότητας, επειδή ήταν Εβραίοι.

Και η Έρικα είναι ο ιδανικός μάρτυρας να εξιστορήσει το “μαύρο” αυτό κεφάλαιο της ιστορίας που υπογραμμίζει τη μισαλλοδοξία του ανθρώπου. Και από παιδιά κιόλας πρέπει όλοι μας να ακούσουμε και να μάθουμε για αυτήν. Να μάθουμε για την ιστορία του Ολοκαυτώματος αλλά και να ευαισθητοποιηθούμε σε θέματα όπως ο ρατσισμός, τα στερεότυπα, αλλά και η προστασία της ανθρώπινης ζωής και αξιοπρέπειας καθώς και τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Παιδιά και Ολοκαύτωμα

Στο πολύ όμορφο κείμενο «Για σένα που διαβάζεις αυτό το βιβλίο», τα παιδιά μπορούν να μάθουν περισσότερα γι’ αυτά τα παιδιά: από πού προέρχονταν, πώς έμοιαζε η καθημερινότητά τους, και πώς σταδιακά, άλλαξε με την επιβολή των αντισημιτικών μέτρων. Πως τους απαγορεύτηκε να πηγαίνουν σινεμά, πως διώχτηκαν από τα σχολεία τους, πως τους αρνιόταν την είσοδο στα εστιατόρια.

Μπορούν ακόμα να μάθουν για τα εβραιόπουλα της Ελλάδας και πως, σαν τη γυναίκα που περιμάζεψε και έσωσε την Έρικα, υπήρξαν κι εδώ κάποιοι άνθρωποι που έπραξαν ακριβώς το ίδιο. Παράδειγμα τους κατοίκους της Ζακύνθου, που έκρυψαν και έσωσαν όλους τους Εβραίους του νησιού. Ακριβώς όμως σαν την Έρικα, οι Εβραίοι της Ζακύνθου υπήρξαν απλώς τυχεροί – γιατί το λοιπό 96% των 70.000 Ελλήνων Εβραίων χάθηκε στο Ολοκαύτωμα.

Το βιβλίο αν και απευθύνεται σε παιδιά δημοτικού σχολείου μέχρι γυμνασίου, θα μπορούσε με την κατάλληλη “ανάγνωση” να απευθυνθεί και σε παιδιά μικρότερης ηλικίας.
Ένα ακόμα βιβλίο από τις Εκδόσεις Καλειδοσκόπιο που πρέπει να υπάρχει στα σπίτια μας αλλά κυρίως στη σκέψη μας και στη καρδιά μας. Γιατί έτσι μόνο το αστέρι της Έρικα θα συνεχίσει να λάμπει!

Τίτλος: Έρικα
Πρωτότυπος τίτλος: Erika’s story
Συγγραφέας: Ρουθ Βάντερ Ζι
Εικονογράφηση: Ρομπέρτο Ινοσέντι
Μετάφραση: Μαρίζα Ντεκάστρο
Εκδόσεις: Καλειδοσκόπιο

Το άρθρο Ας μιλήσουμε για το Ολοκαύτωμα. Έρικα πρωτοδημοσιεύθηκε στο blog.aliceonboard.gr

Ο πλανήτης εκπέμπει SOS – Δύο προτάσεις ανάγνωσης για τους μικρούς βιβλιόφιλους Προτάσεις βιβλίων με αφορμη τη Διεθνή Ημέρα Μνήμης Θυμάτων του Ολοκαυτώματος Το πουλόβερ -Μια έξοχη αλληγορική ιστορία με μεγάλη εμβέλεια νοημάτων και ιδεών Όττο - Ένα συγκινητικό βιβλίο για την ζωή